seyedrezabazyar>

مشاور تحصیلی احسان افشارمنش

++این مطلب توسط احسان افشارمنش تهیه و نشر گردیده است++
مشترک روزنامه مشاورین شوید
پس از تکمیل فرآیند ثبت نام، ایمیل دریافتی را تایید نمایید.
یادداشت سردبیر

زکات علم، نشر آن است!

دوستان و همراهان عزیز:
کلام آغازین را از مدیریت محترم وبلاگ بیان وام می گیرم; هر وبلاگ می تواند پایگاهی برای نشر علم و دانش باشد. بهره برداری علمی از وبلاگ ها نقش بسزایی در تولید محتوای مفید فارسی در اینترنت خواهد داشت. انتشار جزوات و متون درسی، یافته های تحقیقی و مقالات علمی از جمله کاربردهای علمی قابل تصور برای ,بلاگ ها است.همچنین وبلاگ نویسی یکی از موثرترین شیوه های نوین اطلاع رسانی است و در جهان کم نیستند وبلاگ هایی که با رسانه های رسمی خبری رقابت می کنند. فراموش نکنیم که زکات علم نشر آن است و برای سهیم کردن دیگران در آنچه کسب کرده ایم لحظه‌ای نباید درنگ کنیم. 
این وبسایت با دو آدرس: 
در دسترس می‌باشد.                                                                              
احسان افشارمنش
مشاور و روانشناس بالینی

رزرو وقت مشاوره حضوری برای رزرو وقت روی عکس کلیک کن

۱۰ مطلب با موضوع «بیماری‌ های دوران تحصیل :: استرس و اضطراب» ثبت شده است

آمادگی کنکور99

جمعه, ۲۴ مرداد ۱۳۹۹، ۰۸:۲۶ ب.ظ


«اضطراب امتحان » پدیده روانشناختی شایعی در میان دانش آموزان و دانشجویان محسوب می گردد. نتایج تحقیقات نشان می دهد که اضطراب امتحان عملکرد تحصیلی دانش آموزان را تحت تاثیر قرار می دهد و متقاباً عملکرد تحصیلی نیز می تواند باعث اضطراب امتحان شود. پژوه شها نشان داده اند افرادی که از اضطراب امتحان فزاینده ای رنج می برند، به صورت کلی و فارغ از زمینه یا موقعیت افراد مضطرب می باشند و دچار اضطراب عمومی یا فراگیر نیز هستند. پژوهش ها نشان می دهد که افراد دارای اضطراب امتحان حاد، در موقعیت هایی که عملکرد آنها مورد ارزیابی قرار می گیرد؛

الف. وقت بیشتری را صرف می کنند.

ب. در مورد عملکرد خود و اینکه دیگران چگونه عمل می کنند نگران هستند.

ج. در مورد گزینه های سوالات اشتغال ذهنی دارند و به موضوعاتی چون عدم کفایت، انتظار تنبیه، از دست دادن ارزش و افزایش واکنش های غیر ارادی و جسانی زیاد فکر می کنند. 

به طور کلی اضطراب امتحان در موقعیت ارزشیابی و حل مسئله بروز می کند و دارای دو مؤلفه اصلی نگرانی و هیجان پذیری است. نگرانی فعالیت فکری مربوط به تکلیف است که شامل دلواپسی فکری زیاد درباره عملکرد، پیامدهای شکست ناشی از امتحان، افکار مربوط به بدامتحان دادن و انتظارات منفی از عملکرد را شامل می شود. هیجان پذیری واکنش های عصبی خودمختار مانند تپش قلب، سردرد، آشفتگی معده و... را شامل می شود. در این بخش برای فهم به ر اضطراب امتحان ابتدا اضطراب و جنبه های مختلف آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد. اضطراب چیست؟ کارکرد آن چیست؟ آیا اضطراب کاما نابهنجار و منفی است یا اینکه نه جنبه های مثبت و مفیدی هم دارد؟


شما داوطلب و دانش آموز عزیز با دانلود PDF زیر می توانید پاسخ بسیاری از سوالاتتان را دریافت نمایید و همچنین می توانید با آمادگی بیشتری در کنکور سراسری شرکت کنید:


برای دریافت اینجا کلیک کنید
حجم: 2.68 مگابایت
توضیحات: زمان مطالعه: 5 دقیقه



  • احسان افشارمنش

شش اثر مخرب استرس

سه شنبه, ۲۶ فروردين ۱۳۹۹، ۰۷:۳۰ ب.ظ

استرس کلمه آشنایی است که روزانه بارها و بارها به کار می بریم و هیچ فردی با آن بیگانه نیست. استرس می توانند علاقه و انگیزه ما را برای انجام خیلی از کارها از بین ببرد. استرس واکنش فیزیولوژیک بدن ما در مقابل هر تغییر، تهدید و فشار بیرونی یا درونی است که تعادل روانی ما را بر هم می زند. خصوصا برای شما دانش آموزان عزیز و حتی دانشجویان ندانستن و کمبود اطلاعات در این زمینه و در زمینه مقابله با آن می تواند  آینده را برایتان به گونه دیگری رقم بزند!

 امروزه بیشترین استرسی که ما تجربه می کنیم، در ذهن مان به وجود می آید، تغییر شغل، نقل مکان به یک شهر جدید، ازدواج، مرگ نزدیکان و وجود یک بیماری بااهمیت در خانواده از جمله عوامل بیرونی رهاسازی فشار عصبی هستند. جالب آنکه حوادث شادی آور نیز می توانند به همان اندازه وقایع غم بار برای انسان فشارزا باشند. به همین دلیل بد نیست به برخی عوارض استرس به خصوص در محیط کار اشاره کنیم.


گرفتگی عضلات

وقتی استرس دارید، بدن تان به منیزیم احتیاج دارد تا به شل شدن عضلات کمک کند. اگر شما به صورت مداوم استرس دارید، میزان منیزیم بدن تان کم می شود و در نتیجه دچار گرفتگی عضلات خواهید شد. برعکس، وقتی آرامش تان را حفظ کنید، گرفتگی عضلات تان کمتر خواهدشد و یا از بین خواهدرفت.

  • احسان افشارمنش

تغذیه کنکوری ها در زمان کنکور

سه شنبه, ۱۱ تیر ۱۳۹۸، ۰۹:۴۹ ق.ظ

تغذیه کنکوری ها در زمان کنکور

به خاطر سپردن این نکات برای شما کنکوری عزیز نوعی آموزش است که علاج واقعه قبل از وقوع را شامل می شود. به گفته‌ بسیاری از کارشناسان تغذیه، عوامل بسیاری مانند وراثت، محیط زیست، بیماری‌ها، دارو‌های شیمیایی و نوع تغذیه در افزایش یا کاهش حافظه نقش دارند و در این بین، تغذیه از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و یکی از راه‌‌های موفقیت در کنکور، داشتن حافظه‌ ای قوی است تا مطالب در درازمدت در ذهن باقی  بماند.

کنکوری‌ها صبح روز آزمون، آبمیوه طبیعی، عسل و نان بخورند

بی‌تردید کیفیت تغذیه به ویژه در دوران امتحانات و کنکور، می‌تواند در موفقیت یا عدم موفقیت آنها در امتحانات نقش موثری داشته باشد؛ چرا که معمولا در امتحانات افراد با نوعی ترس از عدم موفقیت و استرس روبرو هستند. این در حالی است که به گفته کارشناسان؛ استرس می‌تواند نیاز بدن را به مواد مغذی افزایش دهد. بنابراین لازم است در این ایام از تغذیه مناسب بهره گرفت .

رعایت اصول تغذیه‌ای و برخورداری از گروه‌های چهارگانه غذایی بویژه در دوران کودکی و نوجوانی، با اشاره به اصول تغذیه‌ای مناسب الزامیست و  از لحاظ مصرف پروتئین در کشور مشکلی وجود ندارد. این در حالی است که استفاده از مواد حاوی لیستین، ماهی، تخم مرغ، گردو، بادام زمینی و انواع مغزها به عنوان مواد کمک کننده تکامل مغز بسیار مهم است .

 لزوم رعایت برخی اصول تغذیه‌ای از سوی داوطلبان در ایام کنکور: مصرف زیاد قهوه و چای به منظور بیدار ماندن و صرف ساعات بیشتری برای درس خواندن، نه تنها موثر نیست بلکه خستگی فرد را به دنبال دارد. داوطلبان بهتر است قبل از نیمه شب خوابیده و صبح زود را به درس خواندن اختصاص دهند .

 در طول برگزاری آزمون، قند خون نباید افت کند: کفایت قند خون در طول ساعات برگزاری آزمون در تقویت حافظه کوتاه مدت بسیار موثر است . پس به همراه بردن شکلات توصیه می‌شود!

 به داوطلبانی که آزمون آنها هنگام صبح برگزار می‌شود، توصیه می کنم که از صبحانه حاوی مواد قندی استفاده کنند: صبحانه روز کنکور باید از موادی که قند آنها سریعا وارد خون می‌شود مانند آبمیوه، عسل و مربا و موادی که به تدریج قندشان وارد خون می‌شود مانند نان و غلات برخوردار باشد .

 عدم مصرف مواد پرچرب از جمله خامه، کره و تخم مرغ در روز کنکور: تخم مرغ برای ساخته شدن سلول‌های مغز در ماه‌های قبل از کنکور مهم است. اما از آنجا که به دنبال مصرف مواد پرچرب، چربی خون افزایش می‌یابد، به دنبال آن، سطح تمرکز و هوشیاری کاهش می‌یابد. بنابراین بهتر است در روز کنکور مواد پرچرب استفاده نشود .

به منظور جلوگیری از افت قند خون،‌لازم است داوطلبان در طول برگزاری آزمون از آب یا آبمیوه و بیسکوئیت یا شکلات در حد لازم استفاده کنند.

چند شب قبل از آزمون در واقع زمان هایی برای تمرین شرایط کنکور است. به هیچ وجه مواد کافئین دار مصرف نکنید زیرا الگوی خواب شما را به هم می ریزد. حتما ورزش کنید. شنا برای غلبه بر بی خوابی بسیار موثر است. صبح‌ها ساعت 5 بیدار شوید و پس از ورزش و صبحانه فعالیت خود را شروع کنید و راس ساعت 8 شروع به تست زدن کنید. روز قبل از آزمون به هیچ وجه مطالب جدید را مطالعه نکنید. 

  • احسان افشارمنش

کنکور رسید!

يكشنبه, ۱۶ خرداد ۱۳۹۵، ۰۵:۵۱ ب.ظ

اینجا همه چی درهمه...

خب دیگر بچه‌ها، داریم یواش یواش به روزی می‌رسیم که به روایتی اهمیتش از هزار شب بیشتر است. در این یک سال امیدوارم با سیخونک‌های ما پهلوهای‌تان سیاه و کبود نشده باشد. خرداد، ماه خطرناکی است؛ نه به خاطر درس خواندن، بلکه به خاطر اینکه استرس، خیلی از بچه‌ها را خل و چل می‌کند! خرداد ماهی است که همه چی درهم و برهم می‌شود، مواظب باشید گم نشوید!

بی‌اعصاب نباشید!

خدا یک صبری بدهد به این والدین بیچاره که در خردادماه باید بچه‌کنکوری‌های بی اعصاب را تحمل کنند! فشار و استرس از یک سو، آزمون‌ها، خانه ماندن و تمام شدن کلاس‌ها از سوی دیگر، سن‌ها را انگار بالا می‌برد و همه می‌شوند پیرزن و پیرمردهای غرغرو. اتفاقا در این ماه بیشتر از همیشه به آرامش و اخلاق خوب نیاز دارید. اتاق که قربونش برم انگار یک بمب هسته‌ای در آن ترکانده‌اند، خدا نکند در حالِ دادن آزمون در اتاق باشید و کسی در بزند که مثلا بیا چیزی بخور. آن وقت است که خشم اژدها عیان می‌شود که «من دارم کنکور می‌دهم تمام تمرکز من را به هم زدید...» 

اگر در ماه خرداد که مدرسه‌ها هم تعطیل است و کلاس‌های کنکور هم اکثرا تمام شده کسل می‌شوید، یک برنامه گردش یا ورزش در برنامه هفتگی بگنجانید. هر وقت هم دیدید دارد دود از گوش‌تان بلند می‌شود و آماده قل‌قل هستید، به خودتان یک سیخونکی بزنید و بروید یک لیوان آب بخورید. 

  • احسان افشارمنش

ویژه ایام امتحانات

يكشنبه, ۱۲ ارديبهشت ۱۳۹۵، ۰۹:۵۴ ق.ظ

شاید بارها برای تان اتفاق افتاده باشد که برای مطالعه یکی از مواد درسی، زمان زیادی اختصاص داده اما موفقیت چشمگیری به دست نیاورده و این موضوع شما را ناامید کرده باشد؛ اما علت چیست و چگونه می توان نتیجه کار را بهبود بخشید؟

یکی از مهمترین علل در بهبود نتیجه کار، مطالعه مفهومی است که علاوه بر این که میزان یادگیری مان را افزایش می دهد باعث می شود مطالب درس رابرای مدت طولانی به خاطر بسپاریم.

  • احسان افشارمنش

اگر امتحانات فکرتو مشغول کرده...

پنجشنبه, ۹ ارديبهشت ۱۳۹۵، ۰۹:۴۷ ق.ظ

صحبت از امتحان که به میان می‌آید، بسیاری از دانش‌آموزان فقط استرس و اضطراب آن را به یاد می‌آورند. ولی اگر امتحان‌ها را یک ابزار آموزش و سنجش بدانیم، می‌بینیم که امتحان خیلی هم بد نیست.


به بهانه امتحانات، بهتر، منظم‌تر و دقیق‌تر درس می‌خوانید و نتیجه تلاش‌تان را در کارنامه و نمراتتان می‌بینید. برای موفقیت در آزمون‌های تشریحی علاوه‌بر معلومات درسی، نحوه بیان مطلب، قدرت انتقال آموخته‌ها، نظم و ترتیب در بیان اطلاعات و توان ارتباط دادن مباحث مختلف نیز دخیل است. در امتحانات تشریحی با انواع سوالات مواجه می‌شوید که شیوه پاسخگویی به آن‌ها متفاوت است:


.پرسش‌های صحیح و غلط: در این پرسش‌ها باید گزینه صحیح یا غلط را انتخاب کنید. این پرسش‌ها از جملات متن کتاب یا مفاهیم آن طرح می‌شوند. برای پاسخ دادن به این سوال‌ها، علاوه بر تسلط کامل بر متن کتاب و درک مفاهیم باید بتوانید بین مطالب مختلف ارتباط برقرارکنید، چون در اکثر این سوال‌ها، مباحث مختلف با هم ترکیب شده‌اند.


نکته دیگر دقت در انتخاب گزینه است. گاهی گزینه‌ای صحیح است و شما آن را انتخاب می‌کنید. در صورتیکه گزینه بعدی صحیح‌تر و کامل‌تر است.

  • احسان افشارمنش

روز امتحان چه کنیم؟

چهارشنبه, ۸ ارديبهشت ۱۳۹۵، ۰۹:۴۳ ق.ظ

چند نکته کوتاه که باید در حین آزمون مد نظر قرار دهید:

 ** زودتر از ساعت تعیین شده امتحان، در محل حاضر شوید. اما به هیچ وجه به مطالعه یا بحث در مورد نحوه امتحان و سؤالات امتحانی با دوستان یا افراد دیگر نپردازید. وقتی روی صندلی یا نیمکت محل امتحان نشستید، چند دقیقه پیش از شروع امتحان بدون اینکه جلب توجه کنید، این تمرین ها را انجام دهید:

 ابتدا چند نفس عمیق بکشید. سپس عضلات را سفت کنید و از سر تا پا همه را به یک‌باره منقبض کنید. چند ثانیه صبر کنید. حال عضلات را رها کنید و به آرامشی که از نوک پنجه‌های پا به طرف بالا می‌آید توجه کنید. درست مثل جریان خون در رگ‌ها است. به آن توجه کنید. 

 به تدریج، آرام و آرام‌تر می‌شوید. چند نفس عمیق بکشید و به نفس‌هایتان توجه کنید. آرام آرام و آرام‌تر این واژه‌ها را به خودتان تلقین کنید و بگویید: احساس آرامش می‌کنم. خیلی راحتم. آماده‌ام امتحانم را به خوبی بدهم. من می‌توانم و این کار بسیار ساده‌ای است.

 ** پیش از اینکه به سؤالات پاسخ دهید، خیلی خوب به دستورالعمل‌های داده شده در برگه امتحان و مفهوم سؤالات توجه کنید.

 ** بعد از دریافت برگه سؤالات، آن را روی پاسخنامه گذاشته و تک‌تک سؤالات را به ترتیب خوانده و جواب دهید و بعد از پایان پاسخ به هر سؤال به سؤال بعدی بپردازید.

** زمان امتحان را بین تمام سؤالات تقسیم کنید. ابتدا می‌توانید به سؤالات ساده پاسخ دهید، اگر جواب سؤالی را ندانستید وقت خود را روی آن سؤال تلف نکنید و مطمئن باشید در پایان احتمال بیشتری دارد بتوانید به آن سؤال جواب بدهید.

** اگر در جلسه امتحان دچار آشفتگی و اضطراب شدید، از تکنیک های وقفه آزمون استفاده کنید. برای چند دقیقه امتحان را رها کنید و کارهای زیر را انجام دهید:

•  تحرک جسمانی و کشش عضلانی: پا را کف زمین گذاشته و ستون فقرات خود را کاملاً عمودی و صاف نگه دارید.

•  یک ماده قندی مانند خرما یا شکلات در دهان بگذارید.

•  نفس عمیق بکشید، چند ثانیه نگه دارید و بعد به طور کامل آرام بیرون دهید و تا 3 بار تکرار کنید.

  • احسان افشارمنش

برای امتحانات آماده ای؟

سه شنبه, ۷ ارديبهشت ۱۳۹۵، ۰۹:۳۶ ق.ظ

به روزهای سرنوشت ساز امتحانات پایانی نزدیک می شویم...اکنون که در آستانه برگزاری امتحانات پایان سال قرار داریم، ضمن آرزوی موفقیت برای شما دانش آموزان، لازم میبینم نکاتی چند در خصوص مطالعه بهتر و کسب کارائی هرچه بیشتر در امتحان یادآوری نمایم. در واقع امتحان ابزاری برای ارزیابی مهارتهای یادگیری شماست. با این حال ممکن است برخی شرایط فیزیکی و ذهنی نحوه عملکرد شما را در امتحانات تحت تأثیر قرار دهد. «امتحانات درسی» نه تنها از نظر آموزشی موضوعی مهم به شمار می رود، بلکه از جنبه های دیگر نیز اهمیت دارد. امتحانات دانش آموزان هر یک از خانواده ها را به اندازه های متفاوتی تحت تأثیر قرار میدهد و گاه حتی به عنوان مهمترین دغدغه برای خانواده در میآید. قابل ذکر میباشد که در ایام امتحانات انواع بیماری ها مانند استرس ها ، فشارهای روحی و روانی ناشی از مسئله امتحان شایع هستند. بنابراین ذکر نکاتی چند که به رهایی از این بیماری ها و فشارهای روحی و نیز بهبود روند شما در امتحان کمک خواهد کرد، می تواند مفید واقع شود.

نکاتی که قبل از آزمون باید مورد توجه قرار گیرد:

 روزهای قبل از امتحان هر چیز را که باعث حواس‌پرتی می‌شود، کاملاً کنار بگذارید زیرا توجه به سایر چیزها باعث از بین رفتن تمرکز شما می‌شود و کاهش تمرکز، خود به خود اضطراب به وجود می‌آورد.

 همواره سعی کنید امنیت و آرامش را در خانه فراهم کنید و برای مطالعه، یک مکان آرام و بی سروصدا را مد نظر قرار دهید.

  در اتاقی که مطالعه می کنید، عوامل مزاحم از جمله تلفن ثابت، تلفن همراه، تلویزیون و... را از خود دور نمایید.

  • احسان افشارمنش

آشنایی با اضطراب و مقابله با آن

دوشنبه, ۳ اسفند ۱۳۹۴، ۰۹:۳۵ ق.ظ

اضطراب و ترس

اضطراب یعنی احساس نگرانی، عدم امنیت و پریشانی در مورد حادثه و اتفاقی که شاید هرگز اتفاق نیفتد اما فرد مضطرب همیشه نگران آن است و احساس بد و ناخوشایندی در مورد آن موضوع دارد.

این‌که  هر انسانی در لحظاتی از زندگی خود دچار اضطراب و نگرانی شود امری بسیار عادی است اما زمانی‌که این نگرانی‌ها ماندگار شده و همیشه فرد را تحت تاثیر قرار دهد، دیگر امری عادی تلقی نمی‌گردد.

فرد مضطرب در عادی‌ترین لحظه‌های زندگی دچار اضطراب و ترس می‌شود و همیشه یک اتفاق بد را پیش‌بینی کرده و منظر حوادث ناگوار است. 

در شدیدترین حالت فرد، با صدای بی‌موقع زنگ تلفن یا در، رفتارهای به ظاهر مشکوک اطرافیان، صداهای بلند و ناگهانی و ... دچار تنش شدید می‌شود که غالبا با علائمی نظیر تپش قلب، لرزش اندام و صدا، خشکی دهان، تنگی نفس، بی‌خوابی، بی اشتهایی، احساس خستگی، درد معده و عدم تمرکز مشخص می‌گردد.

اضطراب در نوجوانان

بسیاری از نوجوانان هنگام قرار گرفتن در موقعیت‌های جدید نظیر روبه رو شدن با افراد یا محیط‌های جدید و ناآشنا، تغییرات جسمانی و بلوغ، دچار اضطراب می‌گردند.

  • احسان افشارمنش

اضطراب در کودکان و نوجوانان(ویژه والدین)

يكشنبه, ۲۷ دی ۱۳۹۴، ۰۶:۰۶ ب.ظ

 

  زهرا با جدا شدن از مادرش وحشت­زده می­شود. او دائما در خانه و بیرون از خانه مادرش را تعقیب می­کند و همیشه باید بداند که او کجاست.

 علی«نگران همه چیز است»: چگونگی عملکرد خود در مدرسه، رویدادهای گفته شده در خبرها، مسائل مالی خانواده و...

 ذهن سارا بسیار مشغول این موضوع است که دیگران در مورد او چگونه فکر می­کنند. او در مدرسه با هیچ کس رابطه دوستی برقرار نمی­کند و کاملاً احساس انزوا می­کند.

 سعید نمی­تواند تفکر درباره ناتوانی در به خواب رفتن را متوقف کند. او هر شب پیش از خواب کارهای تکراری شمارش و دسته بندی لباس­ها و کفش­ها در کمد اتاق خواب و باز کردن و بستن در کمد را انجام می­دهد.

 افشین حمله ناگهانی اضطراب حاد را این­گونه توصیف می­کند: «قلب من به­قدری سریع می­تپد که فکر می­کنم منفجر خواهد شد. فکر می­کنم در حال مردن هستم.» 

تمام کودکان به عنوان بخشی طبیعی از فرایند تحول، ترس، نگرانی و اضطراب را تجربه می­کنند. در واقع اضطراب­ها ممکن است اثر سودمندی نیز روی رشد کودکان داشته باشند، زیرا فرصت­های مناسبی را برای رشد سازوکارهای مقابله­ای جهت مواجه با عوامل فشارزا و اضطراب­ آور آتی مهیا می­سازند. اضطراب در شکل تطابقی خود، به کودکان در سازگاری با دنیای دیگران کمک می­کند. در جدول پایین متداول ترین ترس های نوزادان، کودکان و نوجوانان نشان داده شده است. میزان متوسط اضطراب دارای عملکرد تنظیمی است و کودکان را برای سازگار کردن رفتارشان با انتظامات اجتماعی، تحصیلی و فرهنگ یاری می­دهد. از طرف دیگر اضطراب بسیار کم و بسیار زیاد می­تواند عامل ناسازگاری باشد. کسانی که اغلب عملکردهای ضد اجتماعی و مرتبط با سلوک نشان می­دهند، به احتمال بیشتری از برانگیختگی اضطراب محروم هستند. اضطراب دائم و بیش از حد نیز باعث ناسازگاری است و منجر به پریشانی شده و درتکامل کودک مداخله می­کند. در مثال­های بالا هر یک از کودکان از نوعی اختلال اضطرابی رنج می­برند که مفرط و توان فرسا است. اختلال اضطرابی یکی از متداول­ترین مسائل سلامت روانی کودکان و نوجوانان است، به­طوریکه احتمالاً در هرکلاس دوره ابتدایی دست کم یک کودک دارای اختلال اضطرابی وجود دارد.

 

سن

دلایل ترس

0-6 ماهگی

فقدان حمایت فیزیکی، صداهای بلند

7-12 ماهگی

افراد غریبه، نمایان شدن ناگهانی و غیرمنتظره اشیای بزرگ

1 سالگی

جدایی از والدین،صدمه، توات، غریبه‌ها

2  سالگی

صداهای بلند، حیوانات، اتاق تاریک، جدایی از والدین، اشیای بزرگ، تغییر در محیط شخصی

3 سالگی

نقاب، تاریکی، حیوانات، جدایی از والدین

4 سالگی

جدایی از والدین، حیوانات، تاریکی، سرو صدا

5 سالگی

حیوانات، افراد" بد"، تاریکی، جدایی از والدین، صدمات جسمانی

6 سالگی

موجودات فوق طبیعی(مانند ارواح وجادوگران)، آسیب‌های جسمی، رعد و برق، تاریکی، خواب یا تنها ماندن، جدایی از والدین

8-7 سالگی

موجودات فوق طبیعی،  صدمات جسمانی، تنها ماندن

12-9 سالگی

آزمون‌ها و امتحانات مدرسه، عملکرد در مدرسه، آسیب‌های جسمی، ظاهر فیزیکی، نگرانی‌های اجتماعی، رعد و برق، مرگ

نوجوانی

روابط فردی، ظاهر فیزیکی، مدرسه، مسایل فیزیکی، آینده، حیوانات، پدیده‌های فوق بشری،  بلایای طبیعی، امنیت
















 
جدول 1- ترس‌های متداول در نوزادی، کودکی و نوجوانی

اضطراب حالتی است که با احساسات منفی قوی و علائم تنش جسمانی بروز داده می شود که در آن کودک با بیمناکی خطر یا بدبختی آینده را پیش بینی می کند. این تعریف دو جنبه کلیدی اضطراب را در خود دارد- احساس منفی قوی و عنصر ترس- وقتی کودکان پس از یک سن معین در موقعیت هایی ترس را تجربه می کنند که تهدید یا خطر واقعی در حدی نیست که به طور جدی‌ با فعالیت‌های روزمره تداخل کند‌، اضطراب مساله‌ای جدی است. حتی اگر کودک بداند مساله‌ای جدی برای ترسیدن وجود ندارد، با این وجود هراس‌زده است و هرکاری را برای فرار یا اجتناب از موقعیت انجام می‌دهد. لازم به ذکر است که اضطراب با ترس متفاوت می‌باشد. در حال ترس منشأ ناراحتی معلوم است، ولی اضطراب در واقع ترس بدون علت است و منشأ معینی ندارد. بیمار دلهره و دلشوره دارد ولی نمی‌داند چرا. اضطراب در کودکان معمولاً با ترس همراه است. اضطراب کودکان غالباً واکنشی است خودآگاه یا ناخودآگاه به ناراحتی‌هایی که در خانواده رخ می‌دهد. عقیده بر این است که مادر مضطرب و پریشان تقریباً همیشه کودک مضطرب خواهد داشت و به همین ترتیب پدر مضطرب نیز ممکن است فرزند مضطربی تربیت کند. به عبارت روشن‌تر در این حالت کودک با والدین خود همانندسازی می‌کند. کودکان مضطرب اغلب طرد شده، شکست خورده و ناایمن هستند.
قبل از 5 تا 6 سالگی معمولاً اضطراب با گریه و فریاد و گاه با لرزش و برافروختگی شدید یا رنگ‌پریدگی چهره مشخص می‌شود و اغلب موجب اختلالات گوارشی، بدخوابی، بهانه‌گیری، وحشت شبانه و ناآرامی کودک می‌گردد. چنانچه اضطراب به مدت طولانی ادامه یابد ممکن است حتی رشد بدنی کودک را مختل نماید. بعد از 7 تا 8 سالگی با اینکه کودک می تواند نوع اضطراب و تشویش خود را بیان کن، اما به علت ترس و مذمت دیگران و حتی به علت خجالت، اضطراب خود را پنهان کرده و از اظهار آن خودداری می کند. علائم اضطراب در این سنین اغلب به شکل بی اشتهایی، بهانه گیری، بدخلقی، تحریک پذیری، تکرر ادرار و حتی شب ادراری تظاهر می کند و گاهی هم به علت عدم تمرکز حواس و بی دقتی باعث عقب ماندگی تحصیلی کودک می شود. اضطراب در نوجوانان عوارض و عواقب وخیم تری دارد و مسلماً بحران بلوغ را تشدید می کند.
اصولاٌ دوران بلوغ همراه با کشمکش های روانی است و این حالت در دختران بیشتر از پسران مشاهده می شود. چنانچه در این دوره تعادل روانی نوجوان به علت اضطراب مختل گردد، احتمالاً در آینده نیز منشأ اختلالات رفتاری، شخصیتی و سازگاری وی خواهد شد. ثابت شده است که در این دوره آرامش درونی و فکری برای رشد طبیعی و متعادل لازم و ضروری است. آماده کردن کودکان قبل از سنین نوجوانی و آگاه کردن آنها از تحولات و تغییرات جسمی و روانی، فیزیولوژیک و هورمونی باعث کاهش اضطراب در این دوره خواهد شد.
  شایعترین اختلالات اضطرابی کودکان و نوجوانان عبارتند از:
*   اضطراب جدایی
*   اضطراب تعمیم یافته
*   اضطراب اجتماعی
  وسواس فکری

 

اختلال اضطراب جدایی
اضطراب ناشی از جدایی برای بقای کودک خردسال مهم است و در سنین معینی واکنش طبیعی است. از حدود هفت ماهگی تا سال های پیش دبستانی، تقریباً تمام کودکان وقتی از والدین خود یا افراد دیگری که به آنها نزدیک هستند جدا می شوند، جنجال به پا می‌کنند. در واقع فقدان اضطراب در این سن، وابستگی غیرایمن یا مشکلات دیگر را نشان می‌دهد. برخی از کودکان زمان بسیاری پس از سنی که این اضطراب طبیعی و مورد انتظار است، آن را نشان می‌دهد. وقتی اضطراب دست کم به مدت چهار هفته تداوم می باید و به حد کافی جدی است که در کارهای روزانه مانند رفتن به مدرسه یا شرکت در فعالیت های تفریحی اختلال ایجاد کند، کودک ممکن است اختلال اضطراب جدایی داشته باشد. کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی به خاطر جدایی از والدین خود یا دوری از خانه اضطراب غیرمرتبط با سن، فزاینده و توان فرسایی را تجربه می کنند. کودکان خردسال ممکن است احساسات مبهمی از اضطراب یا کابوس هایی مکرر در مورد ربوده شدن و کشته شدن یا مرگ یکی از والدین را تجربه کنند. کودکان بزرگ تر ممکن است تخیلاتی ویژه از بیماری، تصادف، ربوده شدن یا صدمه فیزیکی داشته باشند. کودکان خردسال مبتلا به اضطراب جدایی معمولاً با چسبیدن به والدین خود و تعقیب سایه وار حرکات آنها، سعی می کنند شبانه از رختخواب والدین خود بالا رفته یا درست جلوی در اتاق خواب آنها روی زمین بخوابند که این کار تقاضای فزاینده خود برای جلب توجه والدین را نشان می دهند. برای کودکان بزرگ تر ممکن است تنها ماندن در اتاق در طول روز، حتی تنها خوابیدن در خانه، تنها رفتن برای انجام کارها، مدرسه یا اردو دشوار و حتی غیرممکن باشد. این کودکان از موقعیت های جدید می هراسند و حتی شکایت های فیزیک نشان می دهند. آنها ممکن است برای اجتناب از جدایی جیغ بزنند، جنجال کنند یا در صورت جدایی از والدین تهدید به خودکشی کنند(اگرچه تلاش جدی برای خودکشی به ندرت اتفاق میفتد). شکایت های فیزیکی ممکن است شامل ضربان سریع قلب، گیجی، سردرد، شکم درد و تهوع باشد. با گذر زمان کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی ممکن است به طور فزاینده ای منزوی، بی احساس و افسرده شوند و در دوره نوجوانی در خطر ابتلا به دیگر اختلال های اضطرابی قرار گیرند. 
آغاز، طول دوره و پیامدها
درمیان اختلال های اضطرابی در مورد کودکان، زودترین سن آغاز گزارش شده مربوط به اختلال اضطراب جدایی است(7 تا 8 ماهگی). این اختلال معمولاً از حالت ملایم به شدید پیشرفت می کند. و  اغلب بعد از یک رویداد تنش زا مانند نقل مکان به محلی جدید، ورود به مدرسه جدید، مرگ یا بیماری در خانواده یا تعطیلات درازمدت رخ می دهد. در مورد بیش از یک سوم کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی، این مشکل تا بزرگسالی ادامه می یابد. چون روی گردانی و امتناع از رفتن به مدرسه در نوجوانان مبتلا کاملاً متداول است، دوره مدرسه زمانی مناسب برای بررسی این مشکلات است. یا این حال تشخیص این نکته حیاتی است که این نتایج می تواند نه تنها به خاطر اضطراب جدایی، بلکه به علت های بسیار متفاوتی رخ دهد.
در بزرگسالان درمان اضطراب احتیاج به بررسی و تحقیق درباره نحوه زندگی، دوران رشد و شرح حال کامل بیمار از بدو تولد دارد. درمان این بیماران اغلب به سختی امکان پذیر است. اما در کودکان تعلیم و تربیت و حتی درمان والدین و ایجاد تماس و رابطه عاطفی صحیح و منطقی بین کودک و اعضای خانواده باعث بهبود سریع کودک می شود. در مواردی که آموزش والدین امکان پذیر نباشد، انتقال کودک به محیط آرام و مساعد اغلب باعث قطع علائم اضطراب می شود. روان درمانی و دارو درمانی برای کودک و در صورت لزوم برای والدین توصیه می شود، زیرا اضطراب مادر ممکن است باعث اضطراب کودک بشود. بنابراین ضروری است که در صورت مشاهده هر یک از علائم بیان شده در کودک یا نوجوان خود با مراجعه به روانشناس کودک نسبت به درمان هرچه سریع تر آن اقدام کنید. در مقاله بعدی به توضیح سایر اختلالات اضطرابی در کودکان و نوجوانان خواهیم پرداخت.

 

  • احسان افشارمنش